Wat betekent condoleance eigenlijk?

Het woord condoleance gebruiken we bijna automatisch wanneer iemand is overleden. Maar als je er echt bij stilstaat, wat zeggen we dan eigenlijk?

De oorsprong ligt in het Latijnse condolere, wat betekent: meelijden, meehuilen. In de kern: het verdriet van een ander zien en erkennen.
Zonder het op te lossen. Zonder oordeel.
Maar wel: aanraken, nabij zijn, aanwezig blijven.

Condoleren is dus geen plichtpleging, maar een diep menselijke handeling.
Je zegt: ik zie je verlies. Ik leef met je mee. En ik ben niet bang om het te benoemen.

Wat is de bedoeling van condoleren?

Condoleren gaat niet over perfecte woorden. Het gaat over erkenning.
Je laat iemand weten: je verdriet mag er zijn. Jouw rouw doet ertoe.

En misschien nog wel belangrijker: je opent het gesprek.
Over herinneringen. Over hoe iemand was. Wat iemand liefhad. Wat iemand naliet.
Een verhaal over een vakantie, een geur van een gerecht, een liedje waar hij van hield.

Condoleren kan zo veel méér zijn dan “sterkte” zeggen.
Het is de uitnodiging om samen stil te staan én om samen te praten.

Hoe ging condoleren vroeger?

Vroeger gebeurde condoleren vaak aan huis.
Men kwam langs, vanzelfsprekend. Niet omdat het moest, maar omdat dat was wat je deed.

Aan de keukentafel werd gezwegen, geluisterd, gehuild, soms gelachen.
De dood was niet weggestopt. Ze was onderdeel van het leven, zichtbaar, tastbaar, gedeeld.

Er werd verteld over hoe iemand leefde.
Wat iemand voor anderen betekende.
En juist dat maakte het verdriet draaglijker: het gevoel dat een leven werd herkend.

En hoe gaat dat nu, in ons digitale leven?

Vandaag geven we op heel eigen manieren uiting aan medeleven.
We sturen een appje, een kaart, een bos bloemen. We reageren online met een hartje of een herinnering. Soms ontmoeten we elkaar op een condoleanceavond in een uitvaartcentrum. Soms op een informele bijeenkomst bij iemand thuis.

We zoeken naar woorden, vormen, manieren passend bij deze tijd.
En dat is goed. Want het betekent dat we willen blijven meeleven.

Juist nu is het belangrijk dat we het gesprek niet uit de weg gaan.
Niet bang zijn om een naam te noemen, om een herinnering te delen, om te vragen:
“Wat mis je het meest?”
“Wat vond hij zo mooi aan Italië?”
“Weet je nog dat recept van haar… met die rozemarijn?”

Openheid. Nabijheid. Menselijkheid.
Dat is wat condoleren écht is.

Waarom blijft condoleren zo belangrijk?

Soms voelen we ons ongemakkelijk. Zeggen we liever niets, uit angst om het verkeerde te zeggen.
Maar rouw verdraagt veel, behalve stilte of ontwijken.

Als we durven te condoleren, durven we te verbinden.
We geven ruimte aan verdriet én herinnering.
We zeggen: jij hoeft het niet alleen te dragen.

En we hoeven daar geen nieuwe woorden voor te verzinnen, al doen we dat soms wel:

– Troostmoment
– Afscheidsgroet
– Samen stil zijn
– Laatste eer

Maar het oude woord condoleance blijft krachtig.
Omdat het raakt aan de kern van mens-zijn: meeleven, herinneren, naast elkaar staan.

Laten we het gesprek blijven voeren

Condoleren is méér dan medeleven betuigen.
Het is ook vragen: wie was hij voor jou?
Het is luisteren naar verhalen, lachen om kleine herinneringen, stilstaan bij wat iemand achterliet.

Juist in een tijd van haast, schermen en korte berichten, mogen we elkaar uitnodigen tot openheid.
Want als iemand overlijdt, is dat geen einde, het is een overgang waarin verbinding misschien wel belangrijker is dan ooit.

Laten we dus niet alleen condoleren
maar blijven spreken, herinneren, vragen, luisteren.

Dat is waar het woord echt voor bedoeld is.
En wat het nog altijd verdient.

Agnes Boer – Uitvaartondernemer
🌐 www.agnesboer.nl
📱 Volg mij op Facebook & Instagram