Crematie – van vroeger tot nu

Crematie is inmiddels de meest gekozen vorm van afscheid in Nederland. Maar wat houdt het precies in? Hoe ziet het proces eruit en waarom kiezen mensen hiervoor? In deze blog neem ik je mee in de geschiedenis, het ritueel en de betekenis van cremeren.

Een stukje geschiedenis

Crematie bestaat al duizenden jaren. In oude culturen – van India tot het Romeinse Rijk – was het een gebruikelijke manier om afscheid te nemen. Toch werd cremeren in Nederland lange tijd verboden. Pas in 1955 werd de eerste officiële crematie toegestaan, na jarenlange maatschappelijke en religieuze discussies. Sindsdien is er veel veranderd.

Vandaag de dag kiest ruim tweederde van de Nederlanders voor crematie. Een keuze die vaak voortkomt uit persoonlijke overtuigingen, praktische redenen of het verlangen naar een lichter en flexibeler afscheid.

Hoe verloopt een crematie?

Een crematie wordt uitgevoerd in een crematorium. Toch hoeft de afscheidsdienst niet op diezelfde plek plaats te vinden. Steeds vaker kiezen mensen voor een persoonlijk afscheid op een andere locatie – zoals buiten, een kerk, een theater, een landgoed of gewoon thuis. Daarna wordt de overledene in besloten kring naar het crematorium gebracht voor het daadwerkelijke crematieproces. Deze scheiding tussen afscheid en crematie geeft ruimte voor een vorm die echt past.

Volgens de Wet op de lijkbezorging moet een crematie (of begrafenis) uiterlijk op de zesde werkdag na het overlijden plaatsvinden. Dit geeft nabestaanden enkele dagen om het afscheid voor te bereiden en het is goed om te weten dat deze termijn wettelijk vastligt.

In het crematorium wordt de overledene begeleid naar de crematieruimte, ook wel een afscheidsruimte genoemd. Nabestaanden kunnen hierbij aanwezig zijn als zij dat wensen, mits dit door de derde partij wordt goedgekeurd (heeft te maken met veiligheid en planning).  Het crematieproces zelf duurt gemiddeld anderhalf tot twee uur. De overgebleven as wordt daarna zorgvuldig verzameld.

Na de crematie wordt de as gedurende 30 dagen bewaard. Pas daarna mogen nabestaanden erover beschikken. Dit is wettelijk vastgelegd om tijd en ruimte te bieden voor bezinning en overweging. De as mag vervolgens worden uitgestrooid, thuis bewaard, verdeeld of verwerkt in bijvoorbeeld een sieraad of kunstwerk. Het is ook toegestaan om de as te splitsen tussen meerdere nabestaanden.

Steeds meer mensen kiezen ervoor om de urn alsnog te laten begraven of bij te zetten. Zo ontstaat er toch een vaste plek om naartoe te gaan – op een (natuur-) begraafplaats, in een urnenbos of urnenmuur – iets wat troost kan bieden aan wie achterblijft.

Waarom kiezen mensen voor crematie?

De redenen zijn uiteenlopend:

• Vrijheid: As kan overal heen – naar zee, een boom, een sieraad of een urn thuis of elders
• Kosten: Een crematie is over het algemeen goedkoper dan een begrafenis.
• Veranderende tradities: Minder religieuze verplichtingen, meer ruimte voor persoonlijke invulling.
• Flexibiliteit in tijd en vorm: Geen grafonderhoud, wél gedenkmogelijkheden op eigen wijze.
• Toegankelijkheid: Je bent vrij om te kiezen bij welk crematorium je het afscheid en de crematie wilt laten plaatsvinden. Veel crematoria publiceren hun tarieven en mogelijkheden online – een goede voorbereiding kan helpen bij het maken van een passende keuze.

Voor veel mensen voelt cremeren licht, luchtig of vrij. En ook dat mag: afscheid nemen mag persoonlijk zijn.

Het vuurvaste steen het laatste herkenningsteken

Na de crematie blijft er van de overledene alleen as over. Toch zit er in elke crematieoven ook een klein, vuurvast steenplaatje. Dit steentje met een uniek identificatienummer – wordt samen met de overledene in de oven geplaatst. Het blijft heel, ook bij hoge temperaturen, en zorgt ervoor dat de as na afloop altijd met zekerheid bij de juiste persoon hoort.

Dit stukje steen wordt na de crematie aan de as toegevoegd. Zo weten nabestaanden zeker dat de urn die ze ontvangen, echt toebehoort aan hun dierbare. Het is een stille maar belangrijke garantie – soms klein, maar voor velen van grote waarde.

Tot slot

Of je nu kiest voor crematie of begrafenis de belangrijkste vraag blijft: Wat past bij jou?
Wat voelt goed, klopt bij jouw leven, en/of bij dat van de ander?
In mijn werk als uitvaartbegeleider help ik mensen om die keuze in liefde en rust te maken.

Agnes Boer – Uitvaartondernemer
🌐 www.agnesboer.nl
📱 Volg mij op Facebook & Instagram